Iets waar ook over nagedacht wordt zijn de “geborgde zetels” bij het waterschap.
2022 Bij het waterschap Noorderzijlvest hebben 7 van de 25 leden geborgde zetels, die zijn dus niet gekozen bij de verkiezingen, maar zijn gekozen door de LTO (4), KVK (2) en door VBNE (1). Op de site van Noorderzijlvest is niet helemaal duidelijk wie dit zijn.
In 2015 was er nog een advies ( deze dus) om de geborgde zetels te houden door de Adviescommissie Water (AcW) M.i. is dit advies de moeite waard, in ieder geval interessant qua argumenten..
Maar in de link hieronder zie je dat in 2019 de tweede Kamer dit opnieuw ter discussie stelde.
De instelling van de adviescommissie is vorig jaar (2019) door Van Nieuwenhuizen toegezegd in het debat met de Tweede Kamer. Daar werd erop aangedrongen om het advies van de Adviescommissie Water (AcW) om de geborgde zetels te handhaven níet over te nemen.
Dat advies stamt uit 2015. De inmiddels opgeheven AcW vond dat de geborgde zetels, vastgelegd in artikel 12 van de Waterschapswet, nog steeds goed passen bij het functionele karakter van de waterschappen.
Instelling van de nieuwe commissie “adviescommissie geborgde zetels bij waterschapsbesturen”, (ook wel Commissie Boelhouwer genoemd) in 2020 , Link,
Boelhouwer
Voorzitter van de commissie wordt Jan Boelhouwer. Hij is nu nog burgemeester van Gilze Rijen, maar stopt met die functie op 1 april. Boelhouwer was in de jaren nul lid van de Tweede Kamer voor de PvdA en had onder meer waterbeleid in zijn portefeuille.
Deze commissie is aan het werk geweest, zie bijvoorbeeld dit artikel van 5 juni 2020 En hier een link naar het resultaat van de commissie. Hier de opdracht van de commissie:
De Minister van Infrastructuur en Waterstaat heeft de adviescommissie geborgde zetels bij waterschapsbesturen (kortweg: de commissie) ingesteld om een advies uit te brengen over een afgewogen en breedgedragen wijze van totstandkoming en samenstelling van waterschapsbesturen, toegespitst op het stelsel van de geborgde zetels.
Bij brief van 6 november 2019 (Brief waterbeleid 27 625, nr. 487) heeft de Minister de Tweede Kamer laten weten dat de navolgende vragen ter beantwoording aan de commissie zullen worden voorgelegd:
Zijn er ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld klimaatverandering, die maken dat je anders moet kijken naar de wijze waarop belangen in het waterschapsbestuur zijn geborgd?
De huidige systematiek van bestuurssamenstelling is gebaseerd op het principe ‘belang-betaling-zeggenschap’.
Wat betekenen uw eventuele wijzigingsvoorstellen voor dit principe en de functionele democratie?
De commissie geeft in dit advies antwoord op de vragen van de Minister.
De conclusie van deze door de politiek ingestelde commissie is helder:
Advies
Alles afwegende komt de commissies tot het volgende advies ……………….
adviseert de commissie het systeem van geborgde zetels binnen het waterschapsbestuur af te schaffen.
Dit is de samenvatting van Binnenlands Bestuur
Onder anderen heeft de unie van Waterschappen er op gereageerd: Link Geeft duidelijk weer hoe in 2020 er in de verschillende waterschappen over gedacht wordt
Kamerlid Laura Bromet van GroenLinks heeft in het voorjaar van 2020 een initiatiefwetsvoorstel ‘Democratisering waterschappen’ opgesteld, waarmee wordt beoogd dat de geborgde zetels uit het waterschapsbestuur geschrapt worden.
Ook is er nog een overleg orgaan mee aan de slag gegaan, namelijk het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving die een consulatieproces voor heeft opgezet. Wat resulteerde in weer een rapport met de mooie naam “De stem van het water” (december 2020)
Geborgde zetels
Het hoofdonderwerp in deze rapportage van het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL) zijn
de geborgde zetels in waterschapsbesturen. Geborgde zetels in waterschapsbesturen zijn zetels
die gereserveerd zijn voor specifieke belangencategorieën. Deze zetels worden ingevuld door
benoeming en niet door bijvoorbeeld verkiezingen.
Hoewel er veel over de geborgde zetels vastgelegd en geschreven is, zelfs in internationaal
verband5, wordt in deze rapportage niet ingegaan op de historie of de wettelijke verankering van
de geborgde zetels. Dit voert voor deze rapportage te ver. Het OFL verwijst voor meer
achtergrondinformatie naar bijvoorbeeld de Waterschapswet en twee rapporten die in deze
rapportage als naslagwerk zijn gebruikt:
1) ‘Advies waterschapsbestuur’, van de Adviescommissie Water (2015).
2) ‘Belangenrepresentatie in het waterschapsbestuur’, van de Commissie van Advies inzake
de Waterstaatswetgeving (2009).
Medio 2020 verscheen het rapport ‘Geborgd gewogen – advies over de geborgde zetels in
waterschapsbesturen’, van de commissie Boelhouwer. Dit advies is op verzoek van de minister
van Infrastructuur en Waterstaat door het OFL in consultatie gebracht. Deze rapportage is daar
het verslag van.
Het is (m.i.) een gedegen rapport, met voldoende achtergrond-verwijzingen die de 2 stromingen (perspectieven) goed weergeeft en ook welk uitgangspunt ze gekozen hebben:
Beide perspectieven vormen een intern logisch en samenhangend geheel, gestoeld op een ander
beeld van de invulling van de focus binnen de opdracht, zoals deze in de Waterschapswet
geformuleerd staat. De afweging over de invulling van het waterschapsstelsel dient te beginnen
bij het verhandelen van het beeld. Immers “structure follows strategy”.
In deze context refereert het OFL aan een notie in het rapport ‘Belangenrepresentatie in het
waterschapsbestuur’ uit 2009, namelijk dat de taak van het waterschap, de wijze van
belangenrepresentatie en de institutionele ordening van de betrokken bestuursorganen
communicerende vaten zijn. Indien een van deze elementen wordt gewijzigd, dan heeft dat
meteen gevolgen voor de andere15.
De opdracht is om perspectieven op te halen over het stelsel. Daarmee is het onderzoek iets
naar binnen gericht. Het staat op de fundamenten, die de afgelopen jaren zijn gelegd. Deze zijn
niet nadrukkelijk opnieuw geëxpliciteerd, maar dienen wel onderdeel uit te maken van de
afweging. Aan het rapport van de commissie Boelhouwer gaan immers meerdere onderzoeken
vooraf. Dit rapport dient nadrukkelijk in die context gezien worden.
Het OFL verwijst voor meer achtergrondinformatie naar bijvoorbeeld de Waterschapswet en twee
rapporten die in dit OFL-rapport als naslagwerk zijn gebruikt:
1) ‘Advies waterschapsbestuur’, van de Adviescommissie Water (2015).
2) ‘Belangenrepresentatie in het waterschapsbestuur’, van de Commissie van Advies inzake de
Waterstaatswetgeving (2009).
Samen met de bijlagen en deze onderzoeken is de informatie voorhanden om afwegingen te
kunnen maken over het stelsel.
Het loont de moeite om dit rapport te lezen.
Op 7 januari 2021 is dit rapport door de minister naar de Tweede Kamer gestuurd:
En er ligt dus een wetsvoorstel, de toelichting is goed leesbaar
O.a. wordt er verwezen naar een onderzoek van een TV programma (?), de link werkt niet maar is deze, die laat zien dat “de boeren” ook via de andere partijen vertegenwoordigd zijn, o.a. in Noorderzijlvest en Hunze en Aa’s worden genoemd.
(In de toelichting wordt ook genoemd dat de maatschappelijke organisaties een rol hebben. Dit druist weer tegen het democratische principe in, de kiezer heeft een partij gekozen, die voert uit/maakt keuzes. Van de laatste jaren is dat een (door een rijk mens gesponsorde) organisatie als Urgunda (maatschappelijke organisatie) de overheid kan dwingen tot maatregelen als biomassa en andere niet economisch verantwoorde maatregelen.)
Een (1) lid van het bestuur van Noorderzijlvest (Lambert Zwiers) heeft er een duidelijke mening over, zie dit interview in het DvhN van 9 juni 2020. Of op 5 februari 2021 op H2Owaternetwerk. Maar formeel neemt het waterschap geen stelling omdat ze hier niet over gaan.
Ook het Nederlands Juristenblad heeft er een goed artikel over (23-10-2020), waarbij vraagtekens gezet worden of niet eerst de wettelijke taken van de waterschappen moeten worden aangepast gezien de knelpunten die gaan ontstaan.
Even zoeken naar de actuele status qua documenten van de voorgestelde wetswijziging op de site van de overheid zelf.
In Februari 2022 is bijvoorbeeld door de initiatiefnemers van de wetswijziging tot opheffing van de geborgde zetels gereageerd op de vragen van de politieke partijen in de tweede kamer, ook interessant om te lezen m.i.
Er is (mei 2022) enige twijfel of er voldoende steun is voor dit wetsvoorstel, en dit resulteerde mede in een amendement van de Christen unie (gesteund door JA21) op 18 mei 2022 (geen verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur en een vaste verdeling van de geborgde zetels (2-2-2)). Peter Grinwis (ChristenUnie) grijpt hiermee terug op het advies uit 2015. De stemming over het wetsvoorstel vindt plaats 24-05-2022 vanaf 15:00. En is op verzoek van Groenlinks (indiener) uitgesteld met 1 week.
( Dit dossier heeft nummer 35608, zoeken op officele bekendmakingen geeft een goed overzicht ; https://zoek.officielebekendmakingen.nl/dossier/35608.)
